ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ
Το χαμηλό αυτό πολιτιστικό επίπεδο, κάνει ώστε το Σοβιέτ που σύμφωνα με το πρόγραμμά τους είναι όργανα διοίκησης μέσω των εργαζομένων, στην πραγματικότητα να γίνονται όργανα διοίκησης για τους εργαζόμενους μέσω του πρωτοπόρου στρώματος του προλεταριάτου και όχι μέσω των εργαζόμενων μαζών.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 38, σελίδα 172).
Καταγραφή και έλεγχος, να ποιο είναι το κύριο που χρειάζεται για τη ρύθμιση, για τη σωστή λειτουργία της 1ης φάσης της κομμουνιστικής κοινωνίας.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 36, σελίδα 314).
Εδώ δεν παλεύει ο κρατικός καπιταλισμός ενάντια στο σοσιαλισμό., αλλά η μικροαστική τάξη και ο ιδιωτικός καπιταλισμός παλεύουν μαζί, από κοινού και ενάντια στον κρατικό καπιταλισμό και ενάντια στο σοσιαλισμό.
Η μικροαστική τάξη αντιστέκεται σε κάθε κρατική παρέμβαση, καταγραφή και έλεγχο, τόσο κρατικο-καπιταλιστική, όσο και κρατικο-σοσιαλιστική.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 36, σελίδα 296).
Ποιες είναι οι οικονομικές ρίζες της γραφειοκρατίας; Οι ρίζες αυτές είναι κυρίως δύο ειδών:
Το χαμηλό αυτό πολιτιστικό επίπεδο, κάνει ώστε το Σοβιέτ που σύμφωνα με το πρόγραμμά τους είναι όργανα διοίκησης μέσω των εργαζομένων, στην πραγματικότητα να γίνονται όργανα διοίκησης για τους εργαζόμενους μέσω του πρωτοπόρου στρώματος του προλεταριάτου και όχι μέσω των εργαζόμενων μαζών.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 38, σελίδα 172).
Καταγραφή και έλεγχος, να ποιο είναι το κύριο που χρειάζεται για τη ρύθμιση, για τη σωστή λειτουργία της 1ης φάσης της κομμουνιστικής κοινωνίας.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 36, σελίδα 314).
Εδώ δεν παλεύει ο κρατικός καπιταλισμός ενάντια στο σοσιαλισμό., αλλά η μικροαστική τάξη και ο ιδιωτικός καπιταλισμός παλεύουν μαζί, από κοινού και ενάντια στον κρατικό καπιταλισμό και ενάντια στο σοσιαλισμό.
Η μικροαστική τάξη αντιστέκεται σε κάθε κρατική παρέμβαση, καταγραφή και έλεγχο, τόσο κρατικο-καπιταλιστική, όσο και κρατικο-σοσιαλιστική.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 36, σελίδα 296).
Ποιες είναι οι οικονομικές ρίζες της γραφειοκρατίας; Οι ρίζες αυτές είναι κυρίως δύο ειδών:
Από το ένα
μέρος, η αναπτυγμένη αστική τάξη ακριβώς για να καταπολεμήσει το επαναστατικό
κίνημα των εργατών (εν μέρει και των αγροτών), έχει ανάγκη από έναν
γραφειοκρατικό μηχανισμό, πρώτα-πρώτα στρατιωτικό, ύστερα δικαστικό κλπ. Αυτό
δεν υπάρχει στη χώρα μας. τα δικαστήριά μας είναι ταξικά, ενάντια στην αστική
τάξη. Ο στρατός μας είναι ταξικός, ενάντια στην αστική τάξη. Γραφειοκρατία δεν
υπάρχει στο στρατό, αλλά στους οργανισμούς που τον εξυπηρετούν.
Στη χώρα μας η οικονομική ρίζα της γραφειοκρατίας είναι άλλη: το κομμάτιασμα, η διασπορά του μικρού παραγωγού, η φτώχεια του, το χαμηλό πολιτιστικό επίπεδο, η έλλειψη δρόμων, η αγραμματοσύνη,
η έλλειψη ανταλλαγών ανάμεσα στη γεωργία και τη βιομηχανία, η ελλιπής σύνδεση και η αμοιβαία επικοινωνία ανάμεσά τους.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 43, σελίδα 230).
Η σκέψη του Μάρξ συνίσταται στο ότι η εργατική τάξη πρέπει να συντρίψει, να τσακίσει την «έτοιμη κρατική μηχανή» και να μην περιοριστεί στην απλή κατάληψή της.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 3, σελίδα 37).
Ουσιαστικά εμείς πήραμε τον παλιό μηχανισμό απ τον τσάρο και την αστική τάξη όλη η δουλειά πρέπει να στραφεί προς τη βελτίωση του μηχανισμού.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 347).
Κληρονομήσαμε τον παλιό κρατικό μηχανισμό κι αυτό ήταν η συμφορά μας. Κάτω όμως διευθύνουν όπως θέλουν αυτοί.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 29, σελίδα 357).
Οι μεγαλογαιοκτήμονες και οι καπιταλιστές της Ρωσίας δεν εξαφανίστηκαν, απαλλοτριώθηκαν όμως ολοκληρωτικά, νικήθηκαν πολιτικά πέρα για πέρα σαν τάξη και τα υπολείμματα της τάξης αυτής κρύφτηκαν ανάμεσα στους δημόσιους υπαλλήλους της σοβιετικής εξουσίας.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 44, σελίδα 5).
Δεν μπορείς να διώξεις τη γραφειοκρατία σε μια αγροτική χώρα. Μπορείς μόνο με μια αργή, επίμονη δουλειά, να τη μειώσεις.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 52, σελίδα 193).
Είμαστε υποχρεωμένοι να παίρνουμε και παλιούς υπαλλήλους, γιατί δεν υπάρχουν άλλοι.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 38, σελίδα 256).
Είναι καθαρό τι μας λείπει: το στρώμα των κομμουνιστών που διοικεί δεν έχει ένα ανώτερο επίπεδο πολιτισμού.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 95).
Είναι αλήθεια, μπορεί να δημιουργηθεί εδώ η εντύπωση ότι οι νικημένοι έχουν ανώτερο πολιτισμό. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ο πολιτισμός τους είναι άθλιος, τιποτένιος, ωστόσο βρίσκεται σε καλύτερο επίπεδο από τον δικό μας. Όσο κι αν είναι αξιοθρήνητος και άθλιος, είναι όμως ανώτερος από εκείνον που έχουν τα στελέχη μας, οι κομμουνιστές, γιατί αυτοί δεν ξέρουν αρκετά την τέχνη να διοικούν. Οι κομμουνιστές μπαίνοντας επικεφαλής ορισμένων υπηρεσιών-και πολλές φορές οι σαμποταριστές τους προωθούν σκόπιμα και έντεχνα εκεί για ν αποκτήσουν μια ταμπέλα-προκάλυμμα- πολλές φορές οι κομμουνιστές πιάνονται κορόϊδα.
Θα μπορέσουν οι υπεύθυνοι κομμουνιστές της ΣΟΣΔΡ και του ΚΚ Ρωσίας να καταλάβουν ότι δεν ξέρουν να διοικούν; Ότι φαντάζονται πως οδηγούν, ενώ στην πραγματικότητα τους οδηγούν; Αν μπορέσουν να καταλάβουν αυτό το πράγμα, τότε ασφαλώς θα μάθουν, γιατί μπορεί κανείς να μάθει. Μα για να μάθει κανείς πρέπει να μελετά, κι εμείς δεν μελετάμε. Σε μας δίνουν δεξιά κι αριστερά διαταγές και βγάζουν διατάγματα και το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου εκείνο που θέλουν.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 96).
Η οικονομική δύναμη που έχει στα χέρια του το προλεταριακό κράτος της Ρωσίας είναι εντελώς επαρκής για να εξασφαλιστεί το πέρασμα στον κομμουνισμό. Τι μας λείπει λοιπόν; Είναι καθαρό τι μας λείπει: το στρώμα των κομμουνιστών που διοικεί δεν έχει ένα ανώτερο επίπεδο πολιτισμού. Αν πάρουμε λχ τη Μόσχα, εκεί υπάρχουν 4.700 υπεύθυνοι κομμουνιστές κι αν πάρουμε τη γραφειοκρατική αυτή μηχανή, αυτό το βουνό- τότε ποιός, ποιόν οδηγεί εδώ; Αμφιβάλλω πολύ αν μπορεί κανείς να πει ότι οι κομμουνιστές οδηγούν αυτό το βουνό. Για να πούμε την αλήθεια δεν οδηγούν, αλλά οδηγούνται.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 95).
Μια επανάσταση στις μορφές της ιδιοκτησίας δεν λύνει το πρόβλημα του σοσιαλισμού, αλλά απλά το θέτει.
Η εφαρμογή σοσιαλιστικών μεθόδων για τη λύση προσοσιαλιστικών προβλημάτων, αυτή είναι όλη η ουσία της σημερινής οικονομικής και πολιτιστικής δουλειάς στη Σοβιετική Ένωση.
Η βάση της γραφειοκρατικής κυριαρχίας είναι η φτώχεια της κοινωνίας σε αντικείμενα κατανάλωσης, με αποτέλεσμα τον αγώνα του καθένα ενάντια σε όλους. Όταν υπάρχουν αρκετά αγαθά σ ένα κατάστημα, οι αγοραστές μπορούν να έρθουν όποτε θέλουν. Όταν υπάρχουν λίγα αγαθά, οι αγοραστές αναγκάζονται να κάνουν ουρά. Όταν οι ουρές είναι πολύ μακριές, είναι αναγκαίο να διοριστεί ένας αστυφύλακας για να κρατάει την τάξη. Αυτή είναι η αφετηρία της εξουσίας της σοβιετικής γραφειοκρατίας. Αυτή «ξέρει» ποιος πρέπει να πάρει κάτι και ποιος πρέπει να περιμένει.
(Τρότσκι, Προδομένη Επανάσταση).
Το κράτος μας δεν είναι εργατικό, αλλά εργατοαγροτικό. Από το πρόγραμμά μας είναι ήδη φανερό πως έχουμε κράτος εργατικό με γραφειοκρατική διαστρέβλωση.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 42, σελίδα 208).
Το «ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω» του Λένιν, ενός έξοχου μέλους της ομάδας της Ίσκρα, είναι μια μεθοδική έκθεση των ιδεών της υπερ-συγκεντρωτικής τάσης στο ρωσικό κίνημα.
Η κεντρική επιτροπή θα είναι το μόνο σκεπτόμενο στοιχείο στο κόμμα. Οι υπόλοιποι κομματικοί σχηματισμοί θα είναι απλά τα εκτελεστικά άκρα της.
Η σοσιαλδημοκρατία είναι το πρώτο κίνημα στην ιστορία των ταξικών κοινωνιών που βασίζεται σε όλες τις φάσεις και την πορεία του, στην οργάνωση και στην άμεση, ανεξάρτητη δράση των μαζών.
Κακοποιούμε τις λέξεις και αυταπατόμαστε όταν χρησιμοποιούμε τον ίδιο όρο την πειθαρχία- σε τόσο διαφορετικές καταστάσεις
Ποιο είναι το κοινό μεταξύ της συστηματικής υποταγής μιας καταπιεσμένης τάξης και την αυτό-πειθάρχηση και οργάνωση μιας τάξης που αγωνίζεται για τη χειραφέτησή της;
όμως απ τη γενική μας αντίληψη για τη φύση της σοσιαλδημοκρατικής οργάνωσης, αισθανόμαστε δικαιολογημένοι να συμπεράνουμε ότι το πνεύμα αυτό απαιτεί ιδίως στα πρώτα βήματα ενός μαζικού κινήματος- τον συντονισμό και την ενοποίηση του κινήματος και όχι την αυστηρή υποταγή σε ένα σύστημα κανονισμών.
Τίποτε δεν θα εγκλωβίσει σιγουρότερα ένα νεαρό εργατικό κίνημα στην ελίτ της διανόησης της πεινασμένης για εξουσία, απ αυτόν τον γραφειοκρατικό ζουρλομανδύα, που θ ακινητοποιήσει το κίνημα και θα το μετατρέψει σε ένα αυτόματο που θα το χειρίζεται η κεντρική επιτροπή. Απ την άλλη μεριά δεν υπάρχει καμιά μεγαλύτερη εγγύηση ενάντια στην οπορτουνιστική ίντριγκα και προσωπική φιλοδοξία, απ την ανεξάρτητη επαναστατική δράση του προλεταριάτου, σαν αποτέλεσμα της οποίας οι εργάτες θ αποκτήσουν την αίσθηση της πολιτικής υπευθυνότητας και της αυτοδυναμίας τους.
Αυτό που σήμερα είναι μόνο ένα φάντασμα που στοιχειώνει τη φαντασία του Λένιν, αύριο μπορεί να είναι πραγματικότητα.
Πολύ πιο σημαντικό είναι το θεμελιακό λάθος της ιδέας που διέπει τον ανεπιφύλακτο συγκεντρωτισμό, ότι δηλαδή ο δρόμος του οπορτουνισμού μπορεί να εμποδιστεί με τις παραγράφους του κομματικού καταστατικού.
ένα ιστορικό ρεύμα μπορεί να περάσει ακόμα κι απ το κόσκινο της πιο προσεκτικά διατυπωμένης παραγράφου.
Συμπεραίνουμε ότι το κίνημα αυτό μπορεί καλύτερα να προχωρήσει με το να ελίσσεται ανάμεσα απ τους δυο κινδύνους που συνεχώς το απειλούν. Δηλαδή απ την απώλεια του μαζικού χαρακτήρα και την εγκατάλειψη του τελικού στόχου. Ο πρώτος είναι ο κίνδυνος τη επιστροφής στο χαρακτήρα της σέκτας, ο δεύτερος είναι αυτός του να καταντήσουμε ένα κίνημα αστικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων.
Το μόνο «υποκείμενο» που αξίζει το ρόλο του διευθυντή, είναι το συλλογικό «εγώ» της εργατικής τάξης.
Η εργατική τάξη απαιτεί το δικαίωμα να κάνει τα λάθη της και να μάθει τη διαλεκτική της ιστορίας.
Ας μιλήσουμε ανοιχτά. Ιστορικά, τα λάθη που διαπράττονται από ένα πραγματικά επαναστατικό κίνημα, είναι απείρως περισσότερο καρποφόρα, απ το οποιοδήποτε αλάθητο της πιο έξυπνης κεντρικής επιτροπής.
(Ρόζα Λούξενμπουργκ, Μαρξισμός ή Λενινισμός).
Χωρίς την απεριόριστη ελευθερία του τύπου, χωρίς το δικαίωμα να συνεταιρίζονται και να συνέρχονται ελεύθερα, είναι εντελώς αδύνατο να εννοηθεί η κυριαρχία των μεγάλων λαϊκών μαζών.
Η αστική ταξική κυριαρχία δεν είχε ανάγκη απ τη μόρφωση και την πολιτική διαπαιδαγώγηση όλης της λαϊκής μάζας ή τουλάχιστον δεν την είχε ανάγκη πέρα από ορισμένα πολύ στενά όρια. Για την προλεταριακή δικτατορία όμως, αυτά είναι τα ζωτικά της στοιχεία, χωρίς τα οποία δεν μπορεί να υπάρχει.
καταργώντας τη δημόσια ζωή, έφραξαν την πηγή της πολιτικής πείρας και της προοδευτικής ανάπτυξης.
Η ελευθερία νοείται πάντα ελευθερία για κείνον που σκέφτεται διαφορετικά
Ο απόλυτος δημόσιος έλεγχος είναι αναγκαίος.
Η πρακτική του σοσιαλισμού απαιτεί μια πλήρη πνευματική μεταμόρφωση των ξεπεσμένων από αιώνες αστικής κυριαρχίας μαζών. Πρέπει να μπουν κοινωνικά ένστικτα στη θέση των εγωϊστικών, μαζική πρωτοβουλία στη θέση της αδράνειας, ιδεαλισμός που ξεπερνάει όλα τα πάθη.
Ο μοναδικός δρόμος γι αυτή την αναγέννηση είναι το σχολείο της δημόσιας ζωής, η απεριόριστη και όσο το δυνατόν πλατύτερη δημοκρατία, η κοινή γνώμη. Η τρομοκρατία είναι εκείνη που διαφθείρει.
χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει μέσα σε όλους τους δημόσιους θεσμούς, γίνεται μια ζωή επιφανειακή, όπου η γραφειοκρατία μένει το μόνο ενεργό στοιχείο.
Το βασικό λάθος της θεωρίας των Λένιν-Τρότσκι είναι ότι, ακριβώς όπως ο Κάουτσκι, αντιθέτουν τη δικτατορία προς τη δημοκρατία. «Δημοκρατία ή δικτατορία», έτσι μπαίνει το ζήτημα τόσο για τους μπολσεβίκους, όσο και για τον Κάουτσκι.
(το προλεταριάτο όταν πάρει την εξουσία, πρέπει ν ασκήσει αμέσως) δικτατορία της τάξης, όχι ενός κόμματος ή μιας κλίκας, δικτατορία μιας τάξης, δηλαδή μέσα στην πιο πλατιά δημοκρατία με την πιο ενεργή και ανεμπόδιστη συμμετοχή των λαϊκών μαζών, μέσα σε μια απεριόριστη δημοκρατία.
Η σοσιαλιστική δημοκρατία αρχίζει ταυτόχρονα με το έργο της κατάλυσης της ταξικής κυριαρχίας, απ τη στιγμή της κατάληψης της εξουσίας απ το σοσιαλιστικό κόμμα.
Αυτή η δικτατορία έγκειται στον τρόπο εφαρμογής της δημοκρατίας και όχι στην κατάλυσή της.
Ακόμη αυτή η δικτατορία πρέπει να είναι το έργο της τάξης και όχι μιας μικρής μειοψηφίας, που διευθύνει εν ονόματι της τάξης.
Μ άλλα λόγια πρέπει να προχωρά ανάλογα με την ενεργό συμμετοχή των μαζών, να παραμένει κάτω απ την άμεση επίδρασή τους, να υποτάσσεται στον έλεγχο ολόκληρου του λαού και να είναι προϊόν της αυξανόμενης πολιτικής διαπαιδαγώγησης των λαϊκών μαζών.
(ο Λένιν και οι σύντροφοί του) πρόσφεραν ό,τι πραγματικά μπορούσε να προσφερθεί κάτω από δύσκολες συνθήκες. Ο κίνδυνος αρχίζει απ τη στιγμή που μεταβάλλοντας την ανάγκη σε αρετή, αποκρυσταλλώνουν θεωρητικά την αναγκαστική, χάρη στους μοιραίους αυτούς όρους (την τρομακτική πίεση του παγκόσμιου πολέμου, την αδράνεια του γερμανικού προλεταριάτου, της γερμανικής κατοχής και όλων των άλλων εξαιρετικών δυσκολιών, δυσκολιών που θα μπορούσαν να διαφθείρουν κάθε σοσιαλιστική πολιτική) τακτική τους και θέλουν να την επιβάλλουν στο διεθνές προλεταριάτο σαν αξιομνημόνευτο πρότυπο σοσιαλιστικής τακτικής.
οι μπολσεβίκοι έδειξαν ότι στάθηκαν ικανοί για κάθε τι που θα μπορούσε να επιτύχει ένα γνήσιο επαναστατικό κόμμα, μέσα στα όρια των ιστορικών δυνατοτήτων.
Εκείνο που χρειάζεται είναι να γίνεται διάκριση στην πολιτική των μπολσεβίκων του ουσιώδους απ το επουσιώδες, του σταθερού απ το συμπτωματικό.
η σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο σε διεθνή κλίμακα.
Στη Ρωσία το πρόβλημα μπορούσε μόνο να τεθεί, δεν μπορούσε να λυθεί.
(Ρόζα Λούξενμπουργκ, Ρωσική Επανάσταση).
Το ιστορικό προτσές της πάλης των εχθρικών δυνάμεων έχει αντικατασταθεί από την εξέλιξη του Μπολσεβικισμού στο κενό. Ο Μπολσεβικισμός, όμως, δεν είναι παρά μια πολιτική τάση στενά συνδεδεμένη με την εργατική τάξη, αλλά όχι ταυτόσημη με αυτήν. Και πέρα από την εργατική τάξη, υπάρχουν στην Σοβιετική Ένωση, εκατό εκατομμύρια χωρικοί, διάφορες εθνότητες, και μια κληρονομιά καταπίεσης, αθλιότητας και αμάθειας. Το κράτος που χτίστηκε από τους Μπολσεβίκους αντανακλά όχι μόνο τη σκέψη και τη θέληση του Μπολσεβικισμού, αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της χώρας, την κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού, την πίεση ενός βάρβαρου παρελθόντος και ενός όχι λιγότερο βάρβαρου παγκόσμιου ιμπεριαλισμού. Το να παρουσιάζει κανείς το προτσές του εκφυλισμού του Σοβιετικού κράτους σαν την εξέλιξη του καθαρού Μπολσεβικισμού, είναι σαν να αγνοεί την κοινωνική πραγματικότητα, στο όνομα ενός από τα στοιχεία της, απομονωμένου με την καθαρή λογική. Αρκεί να αποκαλέσει κανείς με το πραγματικό του όνομα το στοιχειώδες αυτό λάθος, για να εξαφανιστεί κάθε ίχνος του.
Όπως και νάχει, ο Μπολσεβικισμός δεν ταυτίστηκε ποτέ με την Οχτωβριανή Επανάσταση ή με το Σοβιετικό κράτος που προέκυψε απ΄ αυτήν. Ο Μπολσεβικισμός θεωρούσε τον εαυτό του σαν έναν από τους παράγοντες της Ιστορίας, τον "συνειδητό της" παράγοντα - έναν πολύ σπουδαίο αλλά όχι τον αποφασιστικό παράγοντα. Ποτέ δεν κάναμε το αμάρτημα του ιστορικού υποκειμενισμού. Είδαμε τον αποφασιστικό παράγοντα - πάνω στην υπάρχουσα βάση των παραγωγικών δυνάμεων - στην ταξική πάλη, όχι μόνο σε εθνική αλλά σε διεθνή κλίμακα.
Όταν οι Μπολσεβίκοι έκαναν παραχωρήσεις στην τάση των χωρικών για ατομική ιδιοχτησία, έβαλαν αυστηρούς κανόνες για την είσοδο μελών στο Κόμμα, ξεκαθάρισαν το Κόμμα από τα ξένα στοιχεία, απαγόρεψαν τα άλλα κόμματα, εισήγαγαν τη ΝΕΠ, κάνανε εκχωρήσεις σ΄ ότι αφορά τις επιχειρήσεις ή κλείσανε διπλωματικές συμφωνίες με ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις, έβγαλαν μερικά συμπεράσματα από το βασικό γεγονός που τους ήταν θεωρητικά καθαρό από την αρχή: ότι η κατάκτηση της εξουσίας, όσο σπουδαία και αν είναι από μόνη της, με κανέναν τρόπο δεν μεταμορφώνει το Κόμμα σε έναν κυρίαρχο ρυθμιστή του ιστορικού προτσές. Έχοντας πάρει στα χέρια του το κράτος, το Κόμμα είναι ικανό, βέβαια, να επηρεάσει την ανάπτυξη της κοινωνίας με μια δύναμη που προηγούμενα του ήταν απρόσιτη. Αλλά, με τη σειρά του, εκθέτει τον εαυτό του κάτω από την επίδραση όλων των άλλων στοιχείων της κοινωνίας - μια επίδραση δέκα φορές μεγαλύτερη. Μπορεί το Κόμμα, με μια άμεση επίθεση των εχθρικών δυνάμεων, να απομακρυνθεί από την εξουσία. Με έναν πιο βραδύ ρυθμό ανάπτυξης, μπορεί να εκφυλιστεί εσωτερικά, ενώ θα κρατιέται στην εξουσία. Είναι ακριβώς αυτή η διαλεχτική του ιστορικού προτσές που δεν κατανοείται από εκείνους τους σεχταριστές γνωσιολόγους που προσπαθούν να ανακαλύψουν στην παρακμή της σταλινικής γραφειοκρατίας ένα συντριπτικό επιχείρημα ενάντια στον Μπολσεβικισμό.
Στην ουσία αυτοί οι κύριοι λένε: το επαναστατικό κόμμα που δεν εμπεριέχει μέσα του καμιά εγγύηση ενάντια στον εκφυλισμό του είναι κακό. Με ένα τέτοιο κριτήριο, ο Μπολσεβικισμός είναι φυσικά καταδικασμένος: δεν έχει κανένα φυλαχτό. Αλλά το ίδιο το κριτήριο είναι λαθεμένο. Η επιστημονική σκέψη απαιτεί μια συγκεκριμένη ανάλυση: πώς και γιατί εκφυλίστηκε το Κόμμα; Μέχρι τώρα, κανείς άλλος, πέρα από τους ίδιους τους Μπολσεβίκους, δεν έδωσαν μια τέτοια ανάλυση. Για να το κάνουν αυτό δεν χρειάστηκε να σπάσουν από τον Μπολσεβικισμό. Αντίθετα, βρήκαν στο οπλοστάσιό του όλα όσα χρειάζονταν για να εξηγήσουν την μοίρα του. Έβγαλαν τούτο δω το συμπέρασμα: είναι βέβαιο ότι ο σταλινισμός "βγήκε" από τον Μπολσεβικισμό, ωστόσο, όχι λογικά, αλλά διαλεχτικά, όχι σαν μια επαναστατική θέση αλλά σαν μια θερμιδωριανή άρνηση. Κι αυτό δεν είναι καθόλου το ίδιο.
Το Κόμμα δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας της εξέλιξης και σε μια μεγαλύτερη ιστορική κλίμακα δεν είναι ο αποφασιστικός παράγοντας.
Είναι φανερό ότι η πηγή του κακού βρίσκεται στο κράτος. Από μια πλατιά ιστορική άποψη, υπάρχει ένας κόκκος αλήθειας σ΄ αυτόν τον συλλογισμό. Το κράτος, σαν καταπιεστικός μηχανισμός είναι αναμφίβολα μια πηγή πολιτικής και ηθικής μόλυνσης. Αυτό ισχύει, επίσης, όπως μας έδειξε η πείρα και για το εργατικό κράτος. Κατά συνέπεια, μπορεί να πει κανείς ότι ο σταλινισμός είναι ένα προϊόν μιας κοινωνικής κατάστασης, στην οποία η κοινωνία δεν είναι ακόμα ικανή να απαλλαγεί από τον ζουρλομανδύα του κράτους. Αλλά αυτή η θέση, που δεν συνεισφέρει τίποτε στην αξιολόγηση του Μπολσεβικισμού ή του Μαρξισμού, χαρακτηρίζει μόνο το γενικό επίπεδο πολιτισμού της ανθρωπότητας, και, πάνω απ΄ όλα, το συσχετισμό των δυνάμεων ανάμεσα στο προλεταριάτο και τη μπουρζουαζία. Συμφωνώντας με τους αναρχικούς ότι το κράτος, ακόμα και το εργατικό κράτος, είναι το τέκνο της ταξικής βαρβαρότητας και ότι η πραγματική ανθρώπινη ιστορία θα αρχίσει με την κατάργηση του κράτους, έχουμε ακόμα μπροστά μας ζωντανό το πρόβλημα: ποιος τρόπος και ποιες μέθοδες θα οδηγήσουν, τελικά, στην κατάργηση του κράτους; Η τελευταία εμπειρία αποδείχνει πάντως ότι δεν είναι οι μέθοδες του αναρχισμού.
(Τρότσκι, «Σταλινισμός και μποσλεβικισμός»).
(Άπαντα Λένιν, τόμος 43, σελίδα 230).
Η σκέψη του Μάρξ συνίσταται στο ότι η εργατική τάξη πρέπει να συντρίψει, να τσακίσει την «έτοιμη κρατική μηχανή» και να μην περιοριστεί στην απλή κατάληψή της.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 3, σελίδα 37).
Ουσιαστικά εμείς πήραμε τον παλιό μηχανισμό απ τον τσάρο και την αστική τάξη όλη η δουλειά πρέπει να στραφεί προς τη βελτίωση του μηχανισμού.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 347).
Κληρονομήσαμε τον παλιό κρατικό μηχανισμό κι αυτό ήταν η συμφορά μας. Κάτω όμως διευθύνουν όπως θέλουν αυτοί.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 29, σελίδα 357).
Οι μεγαλογαιοκτήμονες και οι καπιταλιστές της Ρωσίας δεν εξαφανίστηκαν, απαλλοτριώθηκαν όμως ολοκληρωτικά, νικήθηκαν πολιτικά πέρα για πέρα σαν τάξη και τα υπολείμματα της τάξης αυτής κρύφτηκαν ανάμεσα στους δημόσιους υπαλλήλους της σοβιετικής εξουσίας.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 44, σελίδα 5).
Δεν μπορείς να διώξεις τη γραφειοκρατία σε μια αγροτική χώρα. Μπορείς μόνο με μια αργή, επίμονη δουλειά, να τη μειώσεις.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 52, σελίδα 193).
Είμαστε υποχρεωμένοι να παίρνουμε και παλιούς υπαλλήλους, γιατί δεν υπάρχουν άλλοι.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 38, σελίδα 256).
Είναι καθαρό τι μας λείπει: το στρώμα των κομμουνιστών που διοικεί δεν έχει ένα ανώτερο επίπεδο πολιτισμού.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 95).
Είναι αλήθεια, μπορεί να δημιουργηθεί εδώ η εντύπωση ότι οι νικημένοι έχουν ανώτερο πολιτισμό. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ο πολιτισμός τους είναι άθλιος, τιποτένιος, ωστόσο βρίσκεται σε καλύτερο επίπεδο από τον δικό μας. Όσο κι αν είναι αξιοθρήνητος και άθλιος, είναι όμως ανώτερος από εκείνον που έχουν τα στελέχη μας, οι κομμουνιστές, γιατί αυτοί δεν ξέρουν αρκετά την τέχνη να διοικούν. Οι κομμουνιστές μπαίνοντας επικεφαλής ορισμένων υπηρεσιών-και πολλές φορές οι σαμποταριστές τους προωθούν σκόπιμα και έντεχνα εκεί για ν αποκτήσουν μια ταμπέλα-προκάλυμμα- πολλές φορές οι κομμουνιστές πιάνονται κορόϊδα.
Θα μπορέσουν οι υπεύθυνοι κομμουνιστές της ΣΟΣΔΡ και του ΚΚ Ρωσίας να καταλάβουν ότι δεν ξέρουν να διοικούν; Ότι φαντάζονται πως οδηγούν, ενώ στην πραγματικότητα τους οδηγούν; Αν μπορέσουν να καταλάβουν αυτό το πράγμα, τότε ασφαλώς θα μάθουν, γιατί μπορεί κανείς να μάθει. Μα για να μάθει κανείς πρέπει να μελετά, κι εμείς δεν μελετάμε. Σε μας δίνουν δεξιά κι αριστερά διαταγές και βγάζουν διατάγματα και το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου εκείνο που θέλουν.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 96).
Η οικονομική δύναμη που έχει στα χέρια του το προλεταριακό κράτος της Ρωσίας είναι εντελώς επαρκής για να εξασφαλιστεί το πέρασμα στον κομμουνισμό. Τι μας λείπει λοιπόν; Είναι καθαρό τι μας λείπει: το στρώμα των κομμουνιστών που διοικεί δεν έχει ένα ανώτερο επίπεδο πολιτισμού. Αν πάρουμε λχ τη Μόσχα, εκεί υπάρχουν 4.700 υπεύθυνοι κομμουνιστές κι αν πάρουμε τη γραφειοκρατική αυτή μηχανή, αυτό το βουνό- τότε ποιός, ποιόν οδηγεί εδώ; Αμφιβάλλω πολύ αν μπορεί κανείς να πει ότι οι κομμουνιστές οδηγούν αυτό το βουνό. Για να πούμε την αλήθεια δεν οδηγούν, αλλά οδηγούνται.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 45, σελίδα 95).
Μια επανάσταση στις μορφές της ιδιοκτησίας δεν λύνει το πρόβλημα του σοσιαλισμού, αλλά απλά το θέτει.
Η εφαρμογή σοσιαλιστικών μεθόδων για τη λύση προσοσιαλιστικών προβλημάτων, αυτή είναι όλη η ουσία της σημερινής οικονομικής και πολιτιστικής δουλειάς στη Σοβιετική Ένωση.
Η βάση της γραφειοκρατικής κυριαρχίας είναι η φτώχεια της κοινωνίας σε αντικείμενα κατανάλωσης, με αποτέλεσμα τον αγώνα του καθένα ενάντια σε όλους. Όταν υπάρχουν αρκετά αγαθά σ ένα κατάστημα, οι αγοραστές μπορούν να έρθουν όποτε θέλουν. Όταν υπάρχουν λίγα αγαθά, οι αγοραστές αναγκάζονται να κάνουν ουρά. Όταν οι ουρές είναι πολύ μακριές, είναι αναγκαίο να διοριστεί ένας αστυφύλακας για να κρατάει την τάξη. Αυτή είναι η αφετηρία της εξουσίας της σοβιετικής γραφειοκρατίας. Αυτή «ξέρει» ποιος πρέπει να πάρει κάτι και ποιος πρέπει να περιμένει.
(Τρότσκι, Προδομένη Επανάσταση).
Το κράτος μας δεν είναι εργατικό, αλλά εργατοαγροτικό. Από το πρόγραμμά μας είναι ήδη φανερό πως έχουμε κράτος εργατικό με γραφειοκρατική διαστρέβλωση.
(Άπαντα Λένιν, τόμος 42, σελίδα 208).
Το «ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω» του Λένιν, ενός έξοχου μέλους της ομάδας της Ίσκρα, είναι μια μεθοδική έκθεση των ιδεών της υπερ-συγκεντρωτικής τάσης στο ρωσικό κίνημα.
Η κεντρική επιτροπή θα είναι το μόνο σκεπτόμενο στοιχείο στο κόμμα. Οι υπόλοιποι κομματικοί σχηματισμοί θα είναι απλά τα εκτελεστικά άκρα της.
Η σοσιαλδημοκρατία είναι το πρώτο κίνημα στην ιστορία των ταξικών κοινωνιών που βασίζεται σε όλες τις φάσεις και την πορεία του, στην οργάνωση και στην άμεση, ανεξάρτητη δράση των μαζών.
Κακοποιούμε τις λέξεις και αυταπατόμαστε όταν χρησιμοποιούμε τον ίδιο όρο την πειθαρχία- σε τόσο διαφορετικές καταστάσεις
Ποιο είναι το κοινό μεταξύ της συστηματικής υποταγής μιας καταπιεσμένης τάξης και την αυτό-πειθάρχηση και οργάνωση μιας τάξης που αγωνίζεται για τη χειραφέτησή της;
όμως απ τη γενική μας αντίληψη για τη φύση της σοσιαλδημοκρατικής οργάνωσης, αισθανόμαστε δικαιολογημένοι να συμπεράνουμε ότι το πνεύμα αυτό απαιτεί ιδίως στα πρώτα βήματα ενός μαζικού κινήματος- τον συντονισμό και την ενοποίηση του κινήματος και όχι την αυστηρή υποταγή σε ένα σύστημα κανονισμών.
Τίποτε δεν θα εγκλωβίσει σιγουρότερα ένα νεαρό εργατικό κίνημα στην ελίτ της διανόησης της πεινασμένης για εξουσία, απ αυτόν τον γραφειοκρατικό ζουρλομανδύα, που θ ακινητοποιήσει το κίνημα και θα το μετατρέψει σε ένα αυτόματο που θα το χειρίζεται η κεντρική επιτροπή. Απ την άλλη μεριά δεν υπάρχει καμιά μεγαλύτερη εγγύηση ενάντια στην οπορτουνιστική ίντριγκα και προσωπική φιλοδοξία, απ την ανεξάρτητη επαναστατική δράση του προλεταριάτου, σαν αποτέλεσμα της οποίας οι εργάτες θ αποκτήσουν την αίσθηση της πολιτικής υπευθυνότητας και της αυτοδυναμίας τους.
Αυτό που σήμερα είναι μόνο ένα φάντασμα που στοιχειώνει τη φαντασία του Λένιν, αύριο μπορεί να είναι πραγματικότητα.
Πολύ πιο σημαντικό είναι το θεμελιακό λάθος της ιδέας που διέπει τον ανεπιφύλακτο συγκεντρωτισμό, ότι δηλαδή ο δρόμος του οπορτουνισμού μπορεί να εμποδιστεί με τις παραγράφους του κομματικού καταστατικού.
ένα ιστορικό ρεύμα μπορεί να περάσει ακόμα κι απ το κόσκινο της πιο προσεκτικά διατυπωμένης παραγράφου.
Συμπεραίνουμε ότι το κίνημα αυτό μπορεί καλύτερα να προχωρήσει με το να ελίσσεται ανάμεσα απ τους δυο κινδύνους που συνεχώς το απειλούν. Δηλαδή απ την απώλεια του μαζικού χαρακτήρα και την εγκατάλειψη του τελικού στόχου. Ο πρώτος είναι ο κίνδυνος τη επιστροφής στο χαρακτήρα της σέκτας, ο δεύτερος είναι αυτός του να καταντήσουμε ένα κίνημα αστικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων.
Το μόνο «υποκείμενο» που αξίζει το ρόλο του διευθυντή, είναι το συλλογικό «εγώ» της εργατικής τάξης.
Η εργατική τάξη απαιτεί το δικαίωμα να κάνει τα λάθη της και να μάθει τη διαλεκτική της ιστορίας.
Ας μιλήσουμε ανοιχτά. Ιστορικά, τα λάθη που διαπράττονται από ένα πραγματικά επαναστατικό κίνημα, είναι απείρως περισσότερο καρποφόρα, απ το οποιοδήποτε αλάθητο της πιο έξυπνης κεντρικής επιτροπής.
(Ρόζα Λούξενμπουργκ, Μαρξισμός ή Λενινισμός).
Χωρίς την απεριόριστη ελευθερία του τύπου, χωρίς το δικαίωμα να συνεταιρίζονται και να συνέρχονται ελεύθερα, είναι εντελώς αδύνατο να εννοηθεί η κυριαρχία των μεγάλων λαϊκών μαζών.
Η αστική ταξική κυριαρχία δεν είχε ανάγκη απ τη μόρφωση και την πολιτική διαπαιδαγώγηση όλης της λαϊκής μάζας ή τουλάχιστον δεν την είχε ανάγκη πέρα από ορισμένα πολύ στενά όρια. Για την προλεταριακή δικτατορία όμως, αυτά είναι τα ζωτικά της στοιχεία, χωρίς τα οποία δεν μπορεί να υπάρχει.
καταργώντας τη δημόσια ζωή, έφραξαν την πηγή της πολιτικής πείρας και της προοδευτικής ανάπτυξης.
Η ελευθερία νοείται πάντα ελευθερία για κείνον που σκέφτεται διαφορετικά
Ο απόλυτος δημόσιος έλεγχος είναι αναγκαίος.
Η πρακτική του σοσιαλισμού απαιτεί μια πλήρη πνευματική μεταμόρφωση των ξεπεσμένων από αιώνες αστικής κυριαρχίας μαζών. Πρέπει να μπουν κοινωνικά ένστικτα στη θέση των εγωϊστικών, μαζική πρωτοβουλία στη θέση της αδράνειας, ιδεαλισμός που ξεπερνάει όλα τα πάθη.
Ο μοναδικός δρόμος γι αυτή την αναγέννηση είναι το σχολείο της δημόσιας ζωής, η απεριόριστη και όσο το δυνατόν πλατύτερη δημοκρατία, η κοινή γνώμη. Η τρομοκρατία είναι εκείνη που διαφθείρει.
χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει μέσα σε όλους τους δημόσιους θεσμούς, γίνεται μια ζωή επιφανειακή, όπου η γραφειοκρατία μένει το μόνο ενεργό στοιχείο.
Το βασικό λάθος της θεωρίας των Λένιν-Τρότσκι είναι ότι, ακριβώς όπως ο Κάουτσκι, αντιθέτουν τη δικτατορία προς τη δημοκρατία. «Δημοκρατία ή δικτατορία», έτσι μπαίνει το ζήτημα τόσο για τους μπολσεβίκους, όσο και για τον Κάουτσκι.
(το προλεταριάτο όταν πάρει την εξουσία, πρέπει ν ασκήσει αμέσως) δικτατορία της τάξης, όχι ενός κόμματος ή μιας κλίκας, δικτατορία μιας τάξης, δηλαδή μέσα στην πιο πλατιά δημοκρατία με την πιο ενεργή και ανεμπόδιστη συμμετοχή των λαϊκών μαζών, μέσα σε μια απεριόριστη δημοκρατία.
Η σοσιαλιστική δημοκρατία αρχίζει ταυτόχρονα με το έργο της κατάλυσης της ταξικής κυριαρχίας, απ τη στιγμή της κατάληψης της εξουσίας απ το σοσιαλιστικό κόμμα.
Αυτή η δικτατορία έγκειται στον τρόπο εφαρμογής της δημοκρατίας και όχι στην κατάλυσή της.
Ακόμη αυτή η δικτατορία πρέπει να είναι το έργο της τάξης και όχι μιας μικρής μειοψηφίας, που διευθύνει εν ονόματι της τάξης.
Μ άλλα λόγια πρέπει να προχωρά ανάλογα με την ενεργό συμμετοχή των μαζών, να παραμένει κάτω απ την άμεση επίδρασή τους, να υποτάσσεται στον έλεγχο ολόκληρου του λαού και να είναι προϊόν της αυξανόμενης πολιτικής διαπαιδαγώγησης των λαϊκών μαζών.
(ο Λένιν και οι σύντροφοί του) πρόσφεραν ό,τι πραγματικά μπορούσε να προσφερθεί κάτω από δύσκολες συνθήκες. Ο κίνδυνος αρχίζει απ τη στιγμή που μεταβάλλοντας την ανάγκη σε αρετή, αποκρυσταλλώνουν θεωρητικά την αναγκαστική, χάρη στους μοιραίους αυτούς όρους (την τρομακτική πίεση του παγκόσμιου πολέμου, την αδράνεια του γερμανικού προλεταριάτου, της γερμανικής κατοχής και όλων των άλλων εξαιρετικών δυσκολιών, δυσκολιών που θα μπορούσαν να διαφθείρουν κάθε σοσιαλιστική πολιτική) τακτική τους και θέλουν να την επιβάλλουν στο διεθνές προλεταριάτο σαν αξιομνημόνευτο πρότυπο σοσιαλιστικής τακτικής.
οι μπολσεβίκοι έδειξαν ότι στάθηκαν ικανοί για κάθε τι που θα μπορούσε να επιτύχει ένα γνήσιο επαναστατικό κόμμα, μέσα στα όρια των ιστορικών δυνατοτήτων.
Εκείνο που χρειάζεται είναι να γίνεται διάκριση στην πολιτική των μπολσεβίκων του ουσιώδους απ το επουσιώδες, του σταθερού απ το συμπτωματικό.
η σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο σε διεθνή κλίμακα.
Στη Ρωσία το πρόβλημα μπορούσε μόνο να τεθεί, δεν μπορούσε να λυθεί.
(Ρόζα Λούξενμπουργκ, Ρωσική Επανάσταση).
Το ιστορικό προτσές της πάλης των εχθρικών δυνάμεων έχει αντικατασταθεί από την εξέλιξη του Μπολσεβικισμού στο κενό. Ο Μπολσεβικισμός, όμως, δεν είναι παρά μια πολιτική τάση στενά συνδεδεμένη με την εργατική τάξη, αλλά όχι ταυτόσημη με αυτήν. Και πέρα από την εργατική τάξη, υπάρχουν στην Σοβιετική Ένωση, εκατό εκατομμύρια χωρικοί, διάφορες εθνότητες, και μια κληρονομιά καταπίεσης, αθλιότητας και αμάθειας. Το κράτος που χτίστηκε από τους Μπολσεβίκους αντανακλά όχι μόνο τη σκέψη και τη θέληση του Μπολσεβικισμού, αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της χώρας, την κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού, την πίεση ενός βάρβαρου παρελθόντος και ενός όχι λιγότερο βάρβαρου παγκόσμιου ιμπεριαλισμού. Το να παρουσιάζει κανείς το προτσές του εκφυλισμού του Σοβιετικού κράτους σαν την εξέλιξη του καθαρού Μπολσεβικισμού, είναι σαν να αγνοεί την κοινωνική πραγματικότητα, στο όνομα ενός από τα στοιχεία της, απομονωμένου με την καθαρή λογική. Αρκεί να αποκαλέσει κανείς με το πραγματικό του όνομα το στοιχειώδες αυτό λάθος, για να εξαφανιστεί κάθε ίχνος του.
Όπως και νάχει, ο Μπολσεβικισμός δεν ταυτίστηκε ποτέ με την Οχτωβριανή Επανάσταση ή με το Σοβιετικό κράτος που προέκυψε απ΄ αυτήν. Ο Μπολσεβικισμός θεωρούσε τον εαυτό του σαν έναν από τους παράγοντες της Ιστορίας, τον "συνειδητό της" παράγοντα - έναν πολύ σπουδαίο αλλά όχι τον αποφασιστικό παράγοντα. Ποτέ δεν κάναμε το αμάρτημα του ιστορικού υποκειμενισμού. Είδαμε τον αποφασιστικό παράγοντα - πάνω στην υπάρχουσα βάση των παραγωγικών δυνάμεων - στην ταξική πάλη, όχι μόνο σε εθνική αλλά σε διεθνή κλίμακα.
Όταν οι Μπολσεβίκοι έκαναν παραχωρήσεις στην τάση των χωρικών για ατομική ιδιοχτησία, έβαλαν αυστηρούς κανόνες για την είσοδο μελών στο Κόμμα, ξεκαθάρισαν το Κόμμα από τα ξένα στοιχεία, απαγόρεψαν τα άλλα κόμματα, εισήγαγαν τη ΝΕΠ, κάνανε εκχωρήσεις σ΄ ότι αφορά τις επιχειρήσεις ή κλείσανε διπλωματικές συμφωνίες με ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις, έβγαλαν μερικά συμπεράσματα από το βασικό γεγονός που τους ήταν θεωρητικά καθαρό από την αρχή: ότι η κατάκτηση της εξουσίας, όσο σπουδαία και αν είναι από μόνη της, με κανέναν τρόπο δεν μεταμορφώνει το Κόμμα σε έναν κυρίαρχο ρυθμιστή του ιστορικού προτσές. Έχοντας πάρει στα χέρια του το κράτος, το Κόμμα είναι ικανό, βέβαια, να επηρεάσει την ανάπτυξη της κοινωνίας με μια δύναμη που προηγούμενα του ήταν απρόσιτη. Αλλά, με τη σειρά του, εκθέτει τον εαυτό του κάτω από την επίδραση όλων των άλλων στοιχείων της κοινωνίας - μια επίδραση δέκα φορές μεγαλύτερη. Μπορεί το Κόμμα, με μια άμεση επίθεση των εχθρικών δυνάμεων, να απομακρυνθεί από την εξουσία. Με έναν πιο βραδύ ρυθμό ανάπτυξης, μπορεί να εκφυλιστεί εσωτερικά, ενώ θα κρατιέται στην εξουσία. Είναι ακριβώς αυτή η διαλεχτική του ιστορικού προτσές που δεν κατανοείται από εκείνους τους σεχταριστές γνωσιολόγους που προσπαθούν να ανακαλύψουν στην παρακμή της σταλινικής γραφειοκρατίας ένα συντριπτικό επιχείρημα ενάντια στον Μπολσεβικισμό.
Στην ουσία αυτοί οι κύριοι λένε: το επαναστατικό κόμμα που δεν εμπεριέχει μέσα του καμιά εγγύηση ενάντια στον εκφυλισμό του είναι κακό. Με ένα τέτοιο κριτήριο, ο Μπολσεβικισμός είναι φυσικά καταδικασμένος: δεν έχει κανένα φυλαχτό. Αλλά το ίδιο το κριτήριο είναι λαθεμένο. Η επιστημονική σκέψη απαιτεί μια συγκεκριμένη ανάλυση: πώς και γιατί εκφυλίστηκε το Κόμμα; Μέχρι τώρα, κανείς άλλος, πέρα από τους ίδιους τους Μπολσεβίκους, δεν έδωσαν μια τέτοια ανάλυση. Για να το κάνουν αυτό δεν χρειάστηκε να σπάσουν από τον Μπολσεβικισμό. Αντίθετα, βρήκαν στο οπλοστάσιό του όλα όσα χρειάζονταν για να εξηγήσουν την μοίρα του. Έβγαλαν τούτο δω το συμπέρασμα: είναι βέβαιο ότι ο σταλινισμός "βγήκε" από τον Μπολσεβικισμό, ωστόσο, όχι λογικά, αλλά διαλεχτικά, όχι σαν μια επαναστατική θέση αλλά σαν μια θερμιδωριανή άρνηση. Κι αυτό δεν είναι καθόλου το ίδιο.
Το Κόμμα δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας της εξέλιξης και σε μια μεγαλύτερη ιστορική κλίμακα δεν είναι ο αποφασιστικός παράγοντας.
Είναι φανερό ότι η πηγή του κακού βρίσκεται στο κράτος. Από μια πλατιά ιστορική άποψη, υπάρχει ένας κόκκος αλήθειας σ΄ αυτόν τον συλλογισμό. Το κράτος, σαν καταπιεστικός μηχανισμός είναι αναμφίβολα μια πηγή πολιτικής και ηθικής μόλυνσης. Αυτό ισχύει, επίσης, όπως μας έδειξε η πείρα και για το εργατικό κράτος. Κατά συνέπεια, μπορεί να πει κανείς ότι ο σταλινισμός είναι ένα προϊόν μιας κοινωνικής κατάστασης, στην οποία η κοινωνία δεν είναι ακόμα ικανή να απαλλαγεί από τον ζουρλομανδύα του κράτους. Αλλά αυτή η θέση, που δεν συνεισφέρει τίποτε στην αξιολόγηση του Μπολσεβικισμού ή του Μαρξισμού, χαρακτηρίζει μόνο το γενικό επίπεδο πολιτισμού της ανθρωπότητας, και, πάνω απ΄ όλα, το συσχετισμό των δυνάμεων ανάμεσα στο προλεταριάτο και τη μπουρζουαζία. Συμφωνώντας με τους αναρχικούς ότι το κράτος, ακόμα και το εργατικό κράτος, είναι το τέκνο της ταξικής βαρβαρότητας και ότι η πραγματική ανθρώπινη ιστορία θα αρχίσει με την κατάργηση του κράτους, έχουμε ακόμα μπροστά μας ζωντανό το πρόβλημα: ποιος τρόπος και ποιες μέθοδες θα οδηγήσουν, τελικά, στην κατάργηση του κράτους; Η τελευταία εμπειρία αποδείχνει πάντως ότι δεν είναι οι μέθοδες του αναρχισμού.
(Τρότσκι, «Σταλινισμός και μποσλεβικισμός»).
Στον καπιταλισμό ο δημοκρατισμός είναι στενός, συμπιεσμένος,
κουτσουρεμένος, παραμορφωμένος, απ όλες τις συνθήκες της μισθωτής δουλείας, της
ανέχειας και της εξαθλίωσης των μαζών. Γι αυτό και μόνο οι υπάλληλοι των
πολιτικών και επαγγελματικών οργανώσεών μας διαφθείρονται (ή για να μιλήσουμε
ακριβέστερα έχουν την τάση να διαφθαρούν) απ τις συνθήκες του καπιταλισμού και
παρουσιάζουν την τάση να μετατραπούν σε γραφειοκράτες, δηλ. σε προνομιούχα
πρόσωπα, ξεκομμένα απ τις μάζες, που στέκουν πάνω απ τις μάζες. Εδώ βρίσκεται η
ουσία του γραφειοκρατισμού, που όσο δεν θα έχουν απαλλοτριωθεί οι καπιταλιστές,
όσο δεν θα έχει ανατραπεί η αστική τάξη, θα είναι αναπότρεπτη μια ορισμένη
«γραφειοκρατικοποίηση», ακόμη και των προλετάριων δημόσιων λειτουργών.
(Λένιν, τ. 33, σελ. 115, «Κράτος και επανάσταση»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου